Bedplassen kan heel naar en gênant zijn voor kinderen en tieners, vooral naarmate ze ouder worden. Toch komt dit probleem, ook gekend als nachtelijke incontinentie, vrij vaak voor: 12% tot 25% van de vierjarigen, 7% tot 10% van de achtjarigen, en 2% tot 3% van de twaalfjarigen heeft er last van.¹ Zelfs 1% tot 3% van de tieners plast soms in bed.²

Ondanks de gangbaarheid, heeft de algemene bevolking niet echt begrip voor de oorzaken van bedplassen bij jongeren (inclusief de psychische oorzaken). We willen dat taboe doorbreken, en daarom hebben we alle feiten over deze aandoening op een rijtje gezet, samen met enkele handige tips om ermee om te gaan.

Psychische oorzaken van bedplassen bij kinderen en tieners

Ouders verwachten wel dat peuters en jonge kinderen in bed plassen tijdens de zindelijkheidstraining, maar het kan verwarrend en zelfs zorgwekkend zijn als het na dat stadium nog gebeurt. Hoewel de meeste kinderen en jongeren het probleem ontgroeien³ (slechts 1% tot 2% van de volwassenen verliest ’s nachts urine⁴), kun je altijd advies van je huisarts of kinderarts inwinnen als je je zorgen maakt.

Er zijn twee soorten bedplassen bij kinderen: primaire enuresis nocturna, waarbij kinderen nog nooit een droge nacht hebben gehad sinds de zindelijkheidstraining; en secundaire enuresis nocturna, waarbij een kind al droge nachten heeft gehad maar nu weer in bed plast.⁵ Die laatste wordt over het algemeen gelinkt aan een psychische oorzaak, zoals een stresserende gebeurtenis.⁶

Luiheid is zelden de oorzaak van enuresis nocturna bij kinderen.⁷ Er bestaan echter wel psychische oorzaken voor bedplassen bij kinderen en jongeren, hoewel die niet vaak voorkomen.⁸ We hebben het dan over:

• ADHD (attention deficit hyperactivity disorder);⁹
• stress thuis of op school,¹⁰ bijvoorbeeld door een verhuizing, nieuwe school, of een sterfgeval;¹¹
• angst, wat invloed heeft op het hormoon dat regelt hoeveel urine we ’s nachts produceren (vasopressine);¹²
• vrees of onzekerheid.¹³

Helaas vormen psychische problemen en bedplassen een vicieuze cirkel, want enuresis nocturna kan nefast zijn voor de mentale gezondheid van een kind of jongere.¹⁴

Andere oorzaken van bedplassen

Naast psychische oorzaken kunnen er nog andere (en mogelijk meer waarschijnlijke) redenen schuilgaan achter bedplassen bij kinderen en jongeren:

• genen: 44% tot 70% van de kinderen waarvan de ouders vroeger in bed plasten (enuresis) heeft ook last van nachtelijke incontinentie, in vergelijking met 15% van de kinderen met ouders die dat niet deden;
• slaapapneu;¹⁵
• een blaas die kleiner is dan gemiddeld;
• terugkerende urineweginfecties (UWI’s);
• een ontwikkelingsachterstand die de zindelijkheidstraining beïnvloedt;¹⁶
• constipatie;¹⁷
• hormonale onbalans; ’s nachts maak je het antidiuretisch hormoon (ADH) aan om de urineproductie te verminderen, maar sommige mensen maken onvoldoende aan;¹⁸
• een diepe slaap, waardoor kinderen of jongeren niet wakker worden wanneer ze moeten plassen.¹⁹

Omgaan met bedplassen bij jongeren

Maak je geen zorgen; er zijn verschillende manieren om het bedplassen bij jongeren onder controle te krijgen.

Bedplassen voorkomen

Je kunt eerst en vooral bedplassen voorkomen door:

• een plaswekker te gebruiken; die maakt een kind wakker maakt wanneer hij urineverlies heeft. Het helpt hem om te leren wanneer hij naar het toilet moet;
• de blaas te trainen: hierbij moedig je je kind aan om overdag op vaste tijdstippen naar het toilet te gaan. Door de tussentijd steeds te vergroten, leer je de blaas om de urine langer vast te houden;
• een beloning te geven voor een droge nacht;²⁰
• cafeïne en koolzuurhoudende drankjes te vermijden, want die kunnen de blaas irriteren;
• je kind aan te moedigen om aan het begin van zijn slaapritueel naar het toilet te gaan, en nog eens net voordat hij naar bed gaat;
• met je kind over bedplassen te praten om schaamte omtrent de aandoening te vermijden;
• alleen met zorgverleners over de enuresis nocturna van je kind te praten en met niemand anders, uit respect voor zijn privacy;
• plaaggedrag van broers of zussen en andere familieleden te weren;²¹
• ervoor te zorgen dat het toilet gemakkelijk bereikbaar is door de weg vrij te maken en nachtlampjes te voorzien.²²

Urineverlies aanpakken

Dit zijn onze tips om je te helpen wanneer je kind in bed plast:

• gebruik de gepaste incontinentieproducten, zoals het gamma van iD Comfy Junior. Deze collectie staat garant voor comfort, discretie en een supergroot absorberend vermogen zodat je kind ’s nachts droog blijft;
• gebruik een matrasbeschermer, zoals een waterbestendige matrashoes of wegwerpbare bedonderlegger zoals iD Protect;
• straf niet, want dat kan de situatie verergeren;²³
• gebruik tijdens de koudere maanden twee donsdekens in plaats van één dikkere, want die kunnen gemakkelijker in de wasmachine;
• strooi natriumbicarbonaat op de natte plekken om het vocht te absorberen en de geur te neutraliseren;
• vraag je huisarts of thuisverpleegkundige om extra hulp, zoals deskundig advies van een incontinentieverpleegkundige of gratis luiers en bedbescherming.²⁴

Als je meer te weten wilt komen over bedplassen bij kinderen en andere incontinentieproblemen, dan kun je terecht op onze blog, waar we veel handige en deskundige artikels speciaal voor ouders gepubliceerd hebben.

Bronnen

¹ “Management of nocturnal enuresis – myths and facts”, Rajiv Sinha & Sumantra Raut, 6 July 2016, Bron: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4936340/
² “What is World Bedwetting Day and why is it important?”, Bladder & Bowel UK, 25 May 2021, Bron: https://www.bbuk.org.uk/blog/what-is-world-bedwetting-day-and-why-is-it-important/
³ “Bedwetting in children”, NHS, 27 April 2020, Bron: https://www.nhs.uk/conditions/bedwetting/
⁴ “Bedwetting”, Cleveland Clinic medical professional, 10 October 2019, Bron: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15075-bedwetting
⁵ “What Is Nocturnal Enuresis (Bedwetting)?”, Urology Care Foundation, n.d., Bron: https://www.urologyhealth.org/urologic-conditions/bed-wetting-(enuresis)
⁶ Ibid.
⁷ Ibid.
⁸ “Debunking some common bedwetting myths”, Alina Lynden, n.d., Bron: https://www.eric.org.uk/blog/debunking-some-bedwetting-myths
⁹ “Management of nocturnal enuresis – myths and facts”, Rajiv Sinha & Sumantra Raut, 6 July 2016, Bron: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4936340/
¹⁰ “Bedwetting in children”, NHS, 27 April 2020, Bron: https://www.nhs.uk/conditions/bedwetting/
¹¹ “Bedwetting”, Cleveland Clinic medical professional, 10 October 2019, Bron: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15075-bedwetting
¹² “Debunking some common bedwetting myths”, Alina Lynden, n.d., Bron: https://www.eric.org.uk/blog/debunking-some-bedwetting-myths
¹³ “What Causes Bedwetting?”, Jacquelyn Cafasso, 26 August 2019, Bron: https://www.healthline.com/health/bedwetting
¹⁴ “Early childhood psychological factors and risk for bedwetting at school age in a UK cohort”, Carol Joinson, Sarah Sullivan, Alexander von Gontard & Jon Heron, 21 August 2015, Bron: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4854940/
¹⁵ “Bed Wetting/Enuresis”, LifeStance Health, n.d., Bron: https://www.cfpsych.org/condition/bed-wetting-enuresis/
¹⁶ “Enuresis in Children”, Amita Schroff, MD, 8 December 2020, Bron: https://www.webmd.com/mental-health/enuresis
¹⁷ “What Causes Bedwetting?”, Jacquelyn Cafasso, 26 August 2019, Bron: https://www.healthline.com/health/bedwetting
¹⁸ “What to know about bedwetting”, Beth Sissons, 2 July 2020, Bron: https://www.medicalnewstoday.com/articles/bedwetting
¹⁹ “Bedwetting”, American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, May 2020, Bron: https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/Bedwetting-018.aspx
²⁰ “Enuresis in Children”, Amita Schroff, MD, 8 December 2020, Bron: https://www.webmd.com/mental-health/enuresis
²¹ “What to know about bedwetting”, Beth Sissons, 2 July 2020, Bron: https://www.medicalnewstoday.com/articles/bedwetting
²² “10 tips to control bedwetting in children and adults”, National Association for Continence, n.d., Bron: https://www.nafc.org/bhealth-blog/10-tips-to-control-bedwetting-in-children-and-adults
²³ “Bedwetting”, American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, May 2020, Bron: https://www.aacap.org/AACAP/Families_and_Youth/Facts_for_Families/FFF-Guide/Bedwetting-018.aspx²⁴ “Tips on caring for people with learning disabilities – bedwetting”, NT Contributor, 8 July 2011, Source: https://www.nursingtimes.net/archive/tips-on-caring-for-people-with-learning-disabilities-bedwetting-08-07-2011/